Artikel uit De Standaard dat we misschien gemist hebben over gebarentaal

Denken mensen die doof geboren zijn en dus geen klanken kennen in gebarentaal in plaats van gesproken taal?

Auteur: Tomas van Dijk

Wetenschapswinkel — Laura Peeperkorn, Kessel-Lo

'Hoe ik denk? Dat is me nog nooit zo expliciet gevraagd', mailt de doofgeboren Joni Oyserman, docent Nederlandse Gebarentaal aan de Universiteit van Amsterdam. 'Het is wel een goede vraag. Ik heb het er met mijn dove collega's over gehad. Allemaal denken wij in zowel beelden, gebarentaal en in geschreven letters, afhankelijk van het onderwerp en de taal in de omgeving waarin we werken en leven. Als ik een wetenschappelijk verhandeling lees over onderzoeken die niet over gebarentalen gaan, dan denk ik in letters. Want het is in letters geschreven. Als ik erover zou denken in gebarentaal, dan moet ik dat in mijn hoofd gaan vertalen naar geschreven Nederlands. Dat kost me te veel tijd en energie.'

Zo lastig als het is voor een horende om zich voor te stellen hoe het is om in gebarentaal te denken, zo lastig is het ook voor doven om zich een voorstelling te maken van hoe het is om in klanken te denken. Of misschien wel lastiger.

Anne Baker, psycholinguïst aan de Universiteit van Amsterdam gespecialiseerd in de Nederlandse gebarentaal, kan het zich wél allebei voorstellen. Zij hoort en spreekt gesproken taal en is ook de Nederlandse gebarentaal machtig. Hoe denkt zij?

Baker stelt voorop dat het vaak helemaal niet duidelijk is in welke vorm mensen denken, of ze nu doof zijn of niet. 'Vaak bevinden we ons in een schemergebied waarin gevoelens en beelden de boventoon voeren. Als we ons meer bewust worden van gedachten, dan gieten we ze in een talige vorm.'

Of die talige vorm, zoals Baker het noemt, nu een gesproken taal is of een gebarentaal, dat maakt voor de gedachtegang niets uit. 'Dove mensen zitten cognitief niet anders in elkaar dan mensen die wel horen.'

Dat laatste zegt ook neuroloog Klaus Willmes van de universiteit van Aken. 'Doven denken meer in beelden, dus de input voor de hersenen is anders, maar het deel van de hersenen dat taal verwerkt, is voor doven en horenden vrijwel identiek. Dat blijkt uit recent onderzoek. Er zijn subtiele verschillen, maar die zijn er ook als je verschillende gesproken talen met elkaar vergelijkt.'

Het deel van de hersenen dat taal verwerkt, is in beide gevallen de linker frontale kwab (of linker voorhoofdskwab). Dat bleek uit een experiment waarbij dove en horende proefpersonen een stukje tekst in gebarentaal of geschreven taal in zichzelf moesten lezen. Terwijl ze dit deden werd hun hersenactiviteit gemeten door middel van positron-emissie-tomografie (PET).

Baker denkt ook wel eens in gebaren. En dat heeft ze niet altijd door. 'Ik gebruikte een keer gebarentaal toen ik in Spanje in een taxi stapte om met de chauffeur te communiceren. Frappant is dat. Ik was daar voor een congres over gebarentaal. En had die taal veel gebruikt.'

Dromen doet Baker in het Nederlands of in het Engels (ze komt uit Engeland).

Oyserman droomt uiteraard wél in gebarentaal. Ze ziet de gebaren niet alleen voor zich in haar dromen, soms maakt ze die ook zelf. Ook doven praten dus wel eens in hun slaap.

En ja, ook die verhalen uit dromenland kunnen de nachtrust van een partner verstoren. 'Dat ik gebaren maak tijdens mijn slaap, hoor ik van mijn partner, die wordt er wakker van.'

Vragen aangaande de wetenschappelijke achtergrond van alledaagse fenomenen kunt u sturen naar De Standaard, Wetenschapswinkel, Gossetlaan 28, 1702 Groot-Bijgaarden, of naar wetenschap@standaard.be, onder vermelding van voornaam, naam en adres. De redactie maakt een selectie uit de inzendingen; niet geselecteerde vragen krijgen geen persoonlijk antwoord.

T.C.Boyle, schrijver van Talk Talk met nieuw boek.

Verhalenbundel van T.C.Boyle, schrijver van het ondermeer het boek ‘Talk talk’, met een vrouwelijke dove hoofdfiguur. Eén van de verhalen in het boek waarnaar het ook vernoemd is: “Wild Child”, of ‘L’enfant sauvage’, zoals wij het beter kennen, naar de verfilming van François Truffaut. Het is een kortverhaal waarin Boyle zijn ontketende verbeelding loslaat. Het is een onderzoek van het leven van het beroemde verwilderde kind Victor van Aveyron, één van de raarste beroemdheden van de Verlichting. We zien Victor, deels jongen, deels dier, deels huisdier. Niet bewust van zichzelf aan het knabbelen op knaagdieren. Hij heeft het moeilijk met het aanvaarden van kleren en warme baden en heeft moeilijkheden met het uitspreken van het woord melk ‘lait’. Uiteindelijk heeft men Victor niet kunnen ‘temmen’, net zoals de ontembare fantasie van de schrijver.

http://www.latimes.com/entertainment/news/la-ca-tc-boyle31-2010jan31,0,511693.story

Rookalarm met stank

De Japanners krijgen tranen in hun ogen van een rookalarm dat ontwikkeld is voor doven. Het verspreid een sterke geur van wasabi, de groene Japanse mosterd. In plaats van een oorverdovend lawaai verspreidt dit rookalarm een scheikundig product ‘allyl isothiocyanaat’, dat de pikante smaak geeft aan mosterd, wasabi en mierikswortel. Er begint ook een rood LED te flitsen als rook wordt ontdekt. Bij tests op slapende mensen die gewoon horen, werden ze binnen de twee minuten wakker, zonder dat hun ogen begonnen te prikken. Het werd in 2009 gelanceerd door een maatschappij uit Kobe, de ‘Air Water Safety Service’. Er werden er niet veel van verkocht. Het is ook nogal prijzig; 560 dollar of 500 € ongeveer. Men werkt aan een nieuw model dat de prijs naar beneden zou moeten brengen tot minder dan 200€.

http://news.cnet.com/8301-17938_105-10443919-1.html

Studenten protesteren tegen subsidievermindering

Melissa Rich, vertegenwoordigster van de Michigan Deaf Association en Freida Morrison, voorzitter van de oud-leerlingen van de school, gebruiken gebarentaal om handgeklap te tonen tijdens een protestbetoging ten een voorstel om geen ASLcursussen meer te geven. De inboxen van de administratoren van de universiteit zullen propvol zitten met duizenden e-mails van één zin:” Hou a.u.b. het MSU dovenonderrichtprogramma om onze dove kinderen te helpen die ASL gebruiken in Michigan.”

http://www.statenews.com/index.php/m/article/2010/01/students_speak_out_against_deaf_education_cuts

Dove studenten horen over de kans op een universitaire opleiding

Deze week kwam Nick Gould, die recent afgestudeerd is op Gallaudet University, naar de Liberty High School, om de laatstejaarsstudenten te vertellen over de mogelijkheden op Gallaudet. Vraag en antwoord vlogen over en weer in gebarentaal. Hoeveel slaapzalen zijn er? Welke sporten worden er geörganiseerd? Hoe zit het met studiebeurzen? Er waren ongeveer 20 mogelijke kandidaten aanwezig. Leraars tolkten voor het aanwezige horende publiek. Er zijn ongeveer 1.100 studenten, die bijna allemaal in één van de vijf slaapgelegenheden op de campus logeren. Alle gangbare sporten worden er gespeeld en er is een competitie met andere kleinere universiteiten in Washington, Virginia en Pennsylvania. De kosten voor onderricht, kamer en eten, en andere onkosten bedraagt dit semester 10.500 dollar.

http://deafjapan.blogspot.com/

Horende vrouw leert doven in Egypte papier maken

Sadako Ueda, een Japanse vrouw die beroepshalve papier maakt, bezoekt Egypte en zal een papieratelier houden van 9 dagen in februari. Het doel van haar bezoek is om de lokale papierindustrie te steunen. Ze zal de techniek van de Japanse manier voor papier maken aan Egyptische doven aanleren. Sadako werkt al 30 jaar als papiermaakster en is blij dat een Japanse traditionele industrie van nut kan zijn in een land ver van Japan. De manier van papier maken gebruikt landbouwafval zoals ocra en katoen. Als het lukt, hoopt men op tewerkstelling voor de doven zodat het papier als souvenir kan verkocht worden.

http://deafjapan.blogspot.com/

Alle dove leerlingen van Institut Montfort gered.

Zuster Rosa Andree Fievre is 74 en geboren in Haïti. Zij was en is verantwoordelijk voor de school en het internaat. Ze dirigeert de evacuëringsactiviteiten. Sinds 52 jaar leiden de zusters de school. Alleen wat schoolbanken staan nog in de tuin. Door de aardbeving was er een opening in de muren gekomen en plunderaars hebben alle voorraden van de school voor 6 maanden gestolen. De oudere zuster houdt er een gebroken rib aan over. Nu heeft ze de hulp en bescherming ingeroepen van het Amerikaanse leger. De kinderen zijn nu in een andere wijk ondergebracht. Van de 450 schoolkinderen waren er 150 op internaat. Het internaat op de eerste verdieping ligt nu op de grond. De reden dat er geen slachtoffers zijn, is dat iedereen buiten op de speelplaats was. Direct na de aardbeving heeft de zuster de ouders van de leerlingen opgebeld en gevraagd om hen te komen ophalen. Er blijven er nog 15 bij hen, en het is moeilijk, ze zijn ook nog lichamelijk en geestelijk beperkt. Maar de nonnen laten zich niet doen. Ze hebben bomen uit hun tuin omgehakt om op te koken en iemand van het Amerikaanse leger houdt nu een oogje in het zeil.

http://www.tagesspiegel.de/weltspiegel/Haiti-Port-au-Prince;art1117,3015021

Tekort aan zorg voor doofblinden in Somerset (GB)

Onderzoek door de BBC toonde aan dat duizenden doofblinde mensen te weinig zorgen krijgen. In Somerset, een deel van Groot-Brittanië, hebben meer dan 4000 mensen zicht en hoorproblemen. Maar er zijn er slechts 300 die geregistreerd zijn over het hele land. Nochtans heeft het Britse OCMW de plicht de hulpbehoevenden op te zoeken en te registreren. Marcelle Holden, een weduwe van in de tachtig is blind en gedeeltelijk doof. Ze woont bij haar dochter, die haar ook verzorgt. Haar dochter Linda zegt:”We hebben nog niemand ontmoet die met een praktische oplossing is komen opzetten. Ofwel is er geen geld of er is geen opgeleid personeel. De instanties verdedigen zich door te zeggen dat veel mensen ook niet geregistreerd willen worden. Ze geven wel toe dat ze vinden dat zicht en hoorproblemen eigenlijk behoren tot het proces van ouder worden.

http://news.bbc.co.uk/local/somerset/hi/people_and_places/newsid_8480000/8480576.stm

Zichtbaar geluid: concept van nieuwe telefoon voor doven

Het is al moeilijk om de mensen te begrijpen als de ontvangst slecht is. We kunnen ons dus de frustratie niet voorstellen van mensen met een handicap. Maar een hoorprobleem moet vanaf nu uw plezier in moderne technologie niet langer bederven. Student Suhyun Kim bedacht de Visual Sound – een mobiel telefoonconcept voor doven. Het toestel ziet eruit als 21^ste eeuwse versie van de Dode Zee-rollen. De Visual Sound kan uitgeschoven worden en toont dan een transparant touchscreen. Langs beide kanten staan letters. De gebruiker tikt zijn boodschap in en die wordt geconverteerd in geluid voor de persoon aan de andere kant van de lijn en omgekeerd. Wat hij of zij zegt verschijnt als tekst op het doorschijnende scherm. Ziet er een beetje omslachtig uit, maar is misschien toch makkelijker dan het heen en weer SMS’en sturen. Het is nog niet duidelijk welk materiaal er zal gebruikt worden voor het scherm, maar het ziet er toch verschrikkelijk futuristisch uit, en als het probleemoplossend is, dan zijn we voor.

http://recombu.com/news/visual-sound-concept-scroll-phone-for-the-deaf_M11353.html

Hulporganisaties slaan alarm

Bij heel veel Haïtianen werden armen en benen geamputeerd. Nu is hun verzorging al heel onzeker, er kunnen wondontstekingen ontstaan. Heather Mills, de ex-vrouw van Paul McCartney, die zelf ook een beenprothese draagt, schenkt duizend prothesen. Dat klinkt misschien raar, maar de hulporganisaties weten niet hoe het verder moet met de tienduizenden mensen die een arm en of een been missen. Er zijn geen gevormde orthopedisten, er zijn zelfs geen krukken. Er moeten dus dringend rolstoelen, krukken, gips, antibiotica, enz. naar Haïti gestuurd worden. En er moet ook aandacht gegeven worden aan de vele blinde en dove mensen die extra gehandicapt zijn omdat ze niet weten wat er gebeurt. Niet weten waar eten verdeeld wordt of wanneer. Ook voor de geesteszieken is deze chaotische toestand bijzonder verwarrend. Zij zijn nog veel meer aangewezen op een gewone omgeving, die ze nu niet meer hebben, aangewezen. De toestand is dus eigenlijk nog veel erger dan dagelijks op tv te zien is.

http://www.n-tv.de/panorama/dossier/Hilfsorganisationen-schlagen-Alarm-article693901.html#

Geld voor Haïti

In februari plant Gallaudet universiteit in de VS een Spin-5-Haïti. Het geld dat opgehaald wordt door deze sportmanifestatie gaat naar de leerlingen van Institut Montfort, een dovenschool in Port-au-Prince, en de Haïti Association voor doven.

Dove klimmer slaagt erin de hoogste piek van Zuid Amerika te bereiken

Yasuyuki Okubo, een dove man uit Kanazawa bereikte de top van de hoogste berg in Argentinië, de Cerro Aconcagua (6960m) op 3 januari 2010, om 15u43. Hij is de eerste dove persoon ter wereld die 4 van de 7 hoogste bergen per continent beklommen heeft. Hij zei:” Toen ik top bereikte was mijn hart vol. Ik had het gedaan. De klim was wel erg lang. Ik voel me sterk zonder hoogteziekte. Ik bedank iedereen die voor mij geduimd heeft. “

http://deafjapan.blogspot.com/

Laszlo Andor, doof Europees Commissaris

De kandidaat voor het Europese commissariaat voor tewerkstelling, sociale zaken en inclusie, Laszlo Andor uit Hongarije komt toe om het Europese parlement toe te spreken en vragen te beantwoorden over zijn aanstelling, op 13 januari in Brussel. De kandidaten worden streng ondervraagd over hun beleid en plannen om Europa uit de economische crisis te tillen. Ondertussen is de Belg De Gucht, kandidaat commissaris buitenlandse zaken al door zijn examen en is heeft een andere kandidate haar mandaat verzaakt na een zwakke verdediging van haar mandaat. De heer Laszlo werd bijgestaan door een gebarentolk.

http://news.yahoo.com/nphotos/slideshow/photo//100113/ids_photos_wl/r527434128.jpg/#photoViewer=/100113/ids_photos_wl/r2841167669.jpg

Doof Haïtiaans meisje dat vermist was sinds de aardbeving, is levend gevonden

Connie Marthaler maakt zich klaar om naar Haïti te vertrekken om daar te gaan helpen. Ze belt met de coördinator van haar project daar. Alex Saint Juste kent haar goed want hij noemt haar ‘mam’. De hele, voorbije week zocht hij in het puin naar zijn zeven jaar oude dochter Alexandrine. Ze is doof en was in een speciale school. Vroeg, donderdagmorgen kon hij met hulp van anderen, haar vinden. ‘Ze kwam naar hem toegelopen. Haar kleed helemaal gescheurd en zonder ondergoed, zonder schoenen, zonder sokken, maar levend.

http://www.wbay.com/Global/story.asp?S=11861027

Eerste dove op de Zuidpool

Ian Berry is de eerste dove man die te voet naar de Zuidpool is gewandeld. De Brit trok een slee door 112 mijl ijs om meer dan 40.000 pond op te halen voor de National Deaf Children’ Society. De man van 43 bereikte de pool op de avond van Nieuwjaarsdag samen met een team van 4 anderen.

http://deafnewstoday.blogspot.com/

Zanger Sting vervoegt de hearing campaign van Phonak

Sting zendt een SOS uit voor ieders gehoor. SOS is één van zijn bekendste liedjes. Het rockidool hoopt om aandacht voor doofheid te krijgen en liet zich rekruteren als ambassadeur door de wereldwijde campagne tegen gehoorverlies ‘Hear the World’, en om zijn engagement te tonen liet hij zich fotograferen door een andere rockster die fotograaf is geworden, Bryan Adams, met een hand aan zijn oor. Het internationale teken van ‘ wat zeg je?’. Sting zegt:”Het gehoor is niet alleen een middel tot communicatie maar ook de manier waarop we de wereld rondom ons ervaren. Ik hoop dat de mensen zich bewust worden dat ze elk geluid moeten koesteren en daarom hun gehoor moeten beschermen.”

http://www.google.com/hostednews/ukpress/article/ALeqM5g4JYg5cFGFAH1lb3kJKvMe-ke0Rg

Rosa Crespo is overleden in Haiti

Bij de overleden Spanjaarden in Haiti is er iemand met een speciale band met de dovengemeenschap; Rosa Crespo, onderdirecteur van de politie, 47 jaar oud. Ze was lang doventolk ook bij de dovenvereniging van Saragossa. Getrouwd met een dove en moeder van 2 kinderen. Tijdens haar vrije tijd als UNO-beambte in Haïti hield ze zich bezig met dove kinderen uit het land.

Bron: Félix-Jesus Pinedo – Foto: http://www.thinkspain.com

Help voor Haïti

Er zijn verscheidene groeperingen die in Haïti met dove kinderen werken, al van voor de aardbeving. Northwest Haïti Christian Mission heeft een dovenschool in Haïti. Een Katholieke groepering, Reiser Relief werkte sinds de herfst bij het optrekken van een weeshuis, waarin ook dove kinderen thuis zouden horen. De Children’s Medical Mission of Haïti had een afdeling voor doven voor de aardbeving. Plan België had wel veel kinderen in zijn adoptieplan, maar of er specifiek dove kinderen bij waren is niet geweten.

Zijn er veel dove slachtoffers in Haïti? Waarschijnlijk. Dove slachtoffers kunnen blijven roepen vanonder het puin en hoe weten ze dan dat ze gehoord worden? Waarschijnlijk zijn ook hun helpers, tolken, vrienden en familie dood. Er ligt een dovenschool net buiten Port-au-Prince. Het Times-News zag één van de dove leerkrachten daar zitten met haar moeder. Ze is gekwetst. Steve Revis, een Amerikaan van North Carolina, die een missie voor de doven openhoudt in Haiti, woont er al 20 jaar. Steve keerde net terug van een vakantie in Amerika toen de aardbeving begon. Hij zag een gebouw van 5 verdiepingen instorten. Stel je voor dat je als dove onder het puin ligt. Misschien ben je aan het sterven zonder dat je weet dat iemand je hoort omdat je zelf niet kan horen of ze je zoeken of niet. Haïti is een onderontwikkeld land en de meeste dove mensen zien af.

Mia Jones (6), een dochtertje van dove Britse ouders, kon zich al op de leeftijd van acht maanden uitdrukken in gebaren. Toen ze drie jaar oud was, gebruikte ze de gebarentaal op een even vloeiende manier als een volwassene. Nu Mia zes jaar geworden is, leert ze haar driejarig broertje Oliver communiceren in gebaren.

Ook al is Mia Jones niet doof, toch kon ze zich ontzettend snel
uitdrukken in gebaren. Haar ouders Craig en Jacqueline, die beiden slechthorend zijn van bij hun geboorte, zijn verheugd dat hun dochter op zo'n enthousiaste manier het voortouw neemt in het aanleren van de gebaren.

Mama en papa
"Mia gebruikt al tekens sinds ze acht maanden oud is", vertelt Jacqueline. "Haar eerste gebaren waren mama en papa". De ouders vinden het ontzettend belangrijk dat hun kinderen 'tweetalig' worden opgevoed. "Het is van cruciaal belang dat onze dochter en zoon beide talen even goed 'spreken' want ze moeten ook prima kunnen communiceren met hun vriendjes en grootouders".

Hartverwarmend
Toch zullen Craig en Jacqueline nooit aan hun kinderen vragen om op te treden als hun 'vertaler'. "Sommige dove ouders doen continu beroep op hun kinderen maar daar ben ik helemaal geen voorstander van", verklaart Jacqueline. Ondertussen is Mia vol enthousiasme alle gebaren die ze kent aan het leren aan broertje. Oliver (3) kan het nog niet zo goed als zijn zusje maar leert snel bij. De ouders vinden het alvast hartverwarmend om te zien. (hlnsydney/kve)

Dove man steekt ex-vrouw en haar minnaar neer

Willis. Texas (VS). De politie zegt dat een dove man in het midden van een echtscheidingsprocedure binnenbrak bij zijn ex vrouw en haar neerstak met verscheidene messteken in een bui van woedende jaloezie. Dat deed hij ook bij haar minnaar. De vrouw werd naar het ziekenhuis gevoerd waar ze dood werd verklaard. De vriend is in een kritieke toestand. De 17 jaar oude zoon van het koppel was ook thuis, maar hij kon ontsnappen. Toen de politie er aan kwam stak de dove man zichzelf met een schroevendraaier.

http://www.khou.com/home/Police-Deaf-estranged-husband-stabs-wife-to-death-injures-lover-81884282.html